24 marca obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów. 80 lat temu 24 marca 1944 roku podczas II wojny światowej w Markowej na podkarpaciu Niemcy bestialsko zamordowali rodzinę Ulmów (2 rodziców i ich 7 dzieci). Ulmowie ukrywali w swoim domu 2 rodziny żydowskie (8 osób), które też zginęły. Sejm w 2018 roku w ustanowił to święto aby wspominać bohaterów, Polaków, którzy odważyli się pomagać ludności żydowskiej mimo grożącej im śmierci. Polska była jedynym krajem w Europie, w którym Niemcy wprowadzili karę śmierci za udzielenie pomocy Żydom. W minioną niedzielę prezydent RP Andrzej Duda będąc w miejscu strasznej zbrodni w Markowej powiedział, że „Są przykładem dla świata, dla Polaków wielkim wzorcem i dumą”. 11 września 2023 r. Ulmowie zostali beatyfikowani podczas uroczystej Mszy św. w Markowej.
Podczas wojny w naszej Kolbuszowej byli również Polacy, którzy pomagali Żydom. Rodzina Kozłowskich przez blisko rok ukrywała dwóch Żydów. Do naszej szkoły uczęszczali prawnukowie Kozłowskich. Na lekcjach opowiadali o strasznych chwilach z przeszłości ich przodków. „Dziadkom żyło się bardzo ciężko. Dom Kozłowskich został spalony w czasie wojny. Z całego gospodarstwa została tylko stodoła, w której później ukrywali się dwaj Żydzi. Po pożarze Kozłowscy zamieszkali po drugiej stronie drogi, u siostry Józefa. Od początku wojny do końca życia Anna Kozłowska była przykuta do łóżka ciężką chorobą. Mimo tylu przeciwności losu zdecydowali się pomóc tym, których los doświadczył jeszcze okrutniej. Ukrywając Żydów Kozłowscy liczyli się z tym, że jeżeli wyjdzie to na jaw, to Niemcy wymordują ich całą rodzinę. Ogromne ryzyko bardzo mocno odbiło się na zdrowiu Anny i Józefa. Kozłowscy przeżyli wiele trudnych chwil. W maju 1944 roku w ich stodole na trzy dni zakwaterowali się niemieccy żołnierze. Po tym wydarzeniu Józef Kozłowski popadł w depresję. Bał się, że tylko kwestią czasu jest wytropienie ukrywających się Żydów. Na szczęście los czuwał nad nimi i ich podopiecznymi. Wszyscy szczęśliwie doczekali wyzwolenia w lipcu 1944 roku.”
W 2011 roku Anna i Józef i Kozłowscy pośmiertnie zostali odznaczeni medalem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”.
„Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata to odznaczenie przyznawane od 1963 roku przez Instytut Yad Vashem z Jerozolimy osobom, które podczas II wojny światowej niosły bezinteresowną pomoc prześladowanym Żydom. Wśród tych bohaterów, znaleźli się państwo Kozłowscy. Od jesieni 1943 do lipca 1944 roku ukrywali oni w swoim gospodarstwie uciekinierów z niemieckiego obozu pracy”.
https://korsokolbuszowskie.pl/wiadomosci/rodzina-z-kolbuszowej-ukrywala-dwoch-mlodych-zydow-jednego-z-nich-wspomina-jego-corka/nMRLPxglTT00qlun4Z9n
https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-rodzina-kozlowskich
Autor: Barnadeta Olszówka